Skin in the game: Thái độ của nhà lãnh đạo trước quyết định quan trọng

“Skin in the game” hay là thiết kế trách nhiệm của nhà lãnh đạo trước những quyết định quan trọng

VietTimes – Trước những vấn đề quan trọng, những quyết sách có khả năng có tác động lớn đến hàng triệu người, chúng ta mong muốn các nhà lãnh đạo thể hiện tinh thần “Tham gia trực tiếp”.

“Tự đánh giá bằng kinh nghiệm” là tiêu đề của tác phẩm của Nassim Taleb – người viết những cuốn sách bán chạy như “The Black Swan”, “Fooled by Randomness”, “Antifragile”.

“Skin in the game” là một khái niệm có nghĩa là tham gia hoàn toàn vào một hoạt động và chịu trách nhiệm với kết quả của nó. Nassim Taleb, trong một cuộc trả lời phỏng vấn cho tạp chí Esquire số tháng 4/2018, đã giải thích điều này.

Trong thời gian gần đây, khá ít người có “Skin in the game” hơn so với 50 năm trước, hoặc thậm chí chỉ 20 năm trước. Ngày càng có nhiều người quyết định định số phận của người khác mà không phải chịu trách nhiệm sau này. “Skin in the game” có nghĩa là bạn chấp nhận rủi ro của bản thân trong một cuộc chơi. Nó có ý nghĩa là những người đưa ra quyết định trong bất kỳ tình huống nào trong cuộc sống không bao giờ thoát khỏi hậu quả của những quyết định đó. Nếu bạn là một người thợ sửa máy bay, bạn phải là người ngồi trên chiếc máy bay đó. Nếu quyết định xâm lược IRAQ, những người bỏ phiếu cho việc đó cần thúc đẩy con cái của mình tham gia vào quân đội. Và nếu bạn đưa ra một quyết định kinh tế, bạn phải chịu trách nhiệm nếu bạn sai.

98% người Mỹ có liên quan trực tiếp đến công việc hàng ngày như thợ sửa ống nước, nha sĩ và tài xế xe buýt. Chúng ta quan tâm đến 2% còn lại – những người trí thức và chính trị gia – những người không có kinh nghiệm thực tế và đang gây rối. Ba mươi năm trước, Quốc hội Pháp bao gồm các chủ cửa hàng, nông dân, bác sĩ, bác sĩ thú y và luật sư sống ở những thị trấn nhỏ, những người tham gia vào hoạt động hàng ngày. Hiện nay, Quốc hội này chỉ bao gồm các chính trị gia chuyên nghiệp, những người không có trải nghiệm thực tế. Tình hình ở Mỹ cũng tương tự, chúng ta đang theo đuổi hướng đi đó (giống như Pháp).

Và đây là lời giải thích chính thức từ bài viết trên Medium có tựa đề “Ý nghĩa của Skin in the Game theo cách riêng của tôi”:.

Skin in the game là khái niệm gì? Nhiều người thường gặp hiểu lầm rằng nó chỉ đơn thuần là khuyến khích từ một phía, rằng hứa hẹn phần thưởng sẽ khiến người khác làm việc chăm chỉ hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là nó có tính chất đối xứng, tức là cân bằng giữa khuyến khích và trừng phạt. Nếu ai đó gây ra sai lầm và làm tổn thương người khác, thì họ cũng phải chịu trừng phạt. Người đó phải chia sẻ cả lợi ích và rủi ro của hành động của mình.

Nassim Taleb nhấn mạnh rằng, nói dễ dàng hơn làm và những người chỉ nói mà không làm dễ bị công chúng phát hiện, họ có khả năng diễn đạt tốt.

Ông cũng cảm thấy nhàm chán với những giáo sư kinh doanh, dù có nhiều bằng cấp, thậm chí giải Nobel. Những người này chỉ biết giảng dạy và đưa ra lời khuyên cho doanh nghiệp mà không chịu bất kỳ rủi ro, thất bại hay phá sản nào. Họ không hiểu cách quản lý một doanh nghiệp và nếu để cho những giáo sư này trở thành CEO, công ty sẽ mau chóng đối mặt với nguy cơ phá sản. Ông nói đơn giản rằng họ không có “Skin in the game”.

Những người đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm về quyết định của mình sẽ đáng tin cậy hơn những người chỉ ra quyết định mà không chịu bất kỳ rủi ro nào. Nếu bạn hỏi một nhà tư vấn đầu tư, Taleb khuyên bạn nên xem xét xem anh ta có đầu tư vào những cổ phiếu nào trong danh mục của mình và liệu anh ta có đồng hành trong rủi ro cùng với bạn khi đưa ra lời khuyên không?

Để xác định xem người ra quyết định có đảm nhận rủi ro hay không, cần có trách nhiệm giải trình. “Trách nhiệm giải trình” (tiếng Anh: accountability, có nguồn gốc từ tiếng Latinh là accomptare), là trách nhiệm giải thích về việc thực hiện nhiệm vụ, công việc hoặc các vấn đề liên quan đến trách nhiệm quản lý của mình khi được yêu cầu. Là một khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực quản trị, nó đóng vai trò trung tâm trong các cuộc thảo luận liên quan đến các vấn đề trong lĩnh vực công, phi lợi nhuận và doanh nghiệp cũng như cá nhân.

Trách nhiệm giải trình đó liên quan đến quyền hạn và nghĩa vụ. Không chỉ áp dụng cho công việc hoặc cơ quan chính phủ, mà còn đối với cá nhân, đặc biệt là các nhà lãnh đạo. Quyền hạn cần được thiết kế kèm theo trách nhiệm. “Quyền hạn lớn đồng nghĩa với trách nhiệm lớn.” (“With great power comes great responsibility.”) Đây là một vấn đề đạo đức nghiêm trọng khi một người lãnh đạo có quyền hạn mà không chịu trách nhiệm và không thực hiện nghĩa vụ của mình.

Trong một xã hội phương Đông đóng kín, không có nhu cầu giải thích hành động của mình. Mọi người phải đoán ý và do đó, các hành động có thể không được biện minh. Mà không có sự giải thích, không ai biết hành động đó có lợi ích như thế nào và không ai có thể giám sát để đảm bảo rằng nó không gây hại cho xã hội.

Trong bài viết “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông sử dụng hai câu mà nhân dân thường truyền tai nhau từ xưa đến nay: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau” và đánh giá đó là một lời khen chân thành dành cho Đảng viên và cán bộ chúng ta.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tiêm thử nghiệm vaccine Nano Covax ngày 26/3/2021 (ảnh: VOV)

Hiện tại, một số người không còn tuân thủ lời dạy của Bác Hồ. Họ luôn tìm cách bảo vệ quyền lợi cá nhân và gia đình, ví dụ như việc không chấp hành việc tiêm vắc-xin phòng chống COVID-19 gần đây.

Trước những vấn đề nguy hiểm, những chính sách có tác động to lớn đến hàng triệu người, chúng ta mong muốn các nhà lãnh đạo có tinh thần “tham gia vào trò chơi”. Khi lãnh đạo không đảm bảo rủi ro cho quyết định của mình, những quyết định đó rất khó thuyết phục được mọi người.