Công trái là gì? Các đặc điểm và mục đích phát hành công trái như thế nào? Hãy cùng Luật ACC khám phá ngay!
Nhằm thúc đẩy tinh thần yêu nước của người dân, tạo nguồn tài chính cho quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, đồng thời đóng góp vào việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Nhà nước đã tiến hành phát hành công trái dựa trên Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
Công trái là một hình thức đầu tư có mức độ rủi ro thấp, trong đó nhà nước là người cho vay và đảm bảo tài sản của họ bằng uy tín của ngân sách nhà nước.
Công trái là một loại tín dụng do nhà nước cung cấp, trong đó khoản nợ công trái được ghi lại trên một tài liệu được gọi là “phiếu” (Công phiếu). Việc vay tiền của chính quyền nhà nước để đáp ứng các mục tiêu là phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, và Việt Nam cũng không là ngoại lệ.
Thu hoạch nông sản bằng đồng tiền Việt Nam và thanh toán cũng được tiến hành bằng đồng tiền này. Trong trường hợp người mua sử dụng vàng hoặc ngoại tệ để mua nông sản, cơ quan phát hành sẽ tiến hành quy đổi sang đồng Việt Nam.
Công trái là số tiền mà nhà nước hoặc chính quyền địa phương mượn để chi tiêu cho mục đích công. Đây là một hình thức tín dụng nhà nước, giúp chính phủ thu hút nguồn lực tài chính từ các thành phần trong xã hội nhằm thực hiện những mục tiêu công của nhà nước.
Khi các thành phần trong xã hội cung cấp tài chính cho nhà nước, lợi ích nhận được sẽ là nguồn lợi nhuận từ các khoản cho vay khác. Lãi suất sẽ được quy định cụ thể khi thực hiện hoạt động cho vay.
Công trái được áp dụng trong các hoạt động công cộng (những hoạt động mà các bên khác không có khả năng tài chính hoặc không mong muốn thực hiện) và tuân thủ quy định pháp luật.
Các hoạt động sử dụng nguồn tài chính như: Đầu tư phát triển kinh tế – xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách trung ương theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Bù đắp thiếu hụt tạm thời của ngân sách nhà nước từ vay trái phiếu ngắn hạn. Tái cấu trúc nợ, danh mục nợ Chính phủ. Cho phép doanh nghiệp, tổ chức tài chính, tín dụng, chính quyền địa phương vay lại theo quy định của pháp luật. Mục tiêu khác nhằm bảo đảm an ninh tài chính quốc gia.
Các hoạt động thực hiện này thường có giá trị lớn và phải tuân theo kế hoạch của nhà nước và tình hình phát triển của đất nước. Thực hiện những dự án công như vậy đóng góp vào việc thúc đẩy sự phát triển của đất nước và tạo ra nguồn đầu tư quan trọng.
2. Các đối tượng mua công trái.
Các đối tượng được quy định tại các khoản 4, 5, 6 và 7 của Điều này không được sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước để mua công trái.
Người dân Việt Nam đang sống ở nội và ngoại quốc.
Người Việt Nam sinh sống ở quốc gia khác.
Các cá nhân từ nước khác làm việc, cư trú tại Việt Nam.
Các tổ chức hành chính, nghề nghiệp.
Các tổ chức chính trị và tổ chức xã hội có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Tổ chức chính trị – xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển các ngành nghề nghiệp.
Công ty Nhà nước.
Các công ty khác thuộc mọi phân khúc kinh tế.
Tổ chức quốc tế hoạt động trên đất nước Việt Nam.
3. Các loại công trái
Công việc bị chia thành nhiều loại:
Dựa vào diện tích lãnh thổ, có thành tựu trong nước và thành tựu quốc tế;.
Dựa vào thời gian trả nợ của khoản vay, có ba loại công trái khác nhau: công trái ngắn hạn (dưới 1 năm), công trái trung hạn (từ 1 năm đến 5 năm) và công trái dài hạn (từ 5 năm trở lên).
Dựa vào sự đồng ý của cấp chính quyền, tổ chức vay có thể nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ trung ương và chính quyền địa phương.
Theo quy định của luật pháp, công trái được phân chia thành các loại sau:
Tín phiếu kho bạc là công cụ để huy động vốn bù đắp thiếu hụt tạm thời của ngân sách nhà nước trong năm ngân sách.
Trái phiếu kho bạc là một công cụ tài chính có thời hạn từ 01 năm trở lên, được phát hành nhằm đáp ứng nhu cầu bù đắp thiếu hụt ngân sách của nhà nước và chỉ đầu tư vào việc phát triển.
Trái phiếu công trình là loại trái phiếu có thời hạn từ 01 năm trở lên, được dùng để đầu tư vào từng công trình cụ thể. Trái phiếu này có thể được chuyển nhượng hoặc không, và có thể được thanh toán bằng tiền hoặc hiện vật.
4. Những đặc điểm của công trái.
Đặc tính của công trái/trái phiếu:
Cá nhân, doanh nghiệp và chính phủ đều có thể mua trái chủ hoặc trái phiếu. Trái phiếu có thể ghi tên trái chủ, được gọi là trái phiếu ghi danh, hoặc không ghi tên, được gọi là trái phiếu vô danh.
Trái chủ không chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay từ người vay (người cho nhà phát hành trái phiếu vay tiền được gọi là trái chủ). Nhà phát hành có nghĩa vụ thanh toán số nợ theo cam kết trong hợp đồng cho vay.
Có thể có người phát hành trái phiếu là doanh nghiệp (gọi là trái phiếu doanh nghiệp), tổ chức chính quyền công gọi là công trái hoặc trái phiếu chính phủ, và kho bạc nhà nước gọi là trái phiếu kho bạc.
Trái phiếu mang lại thu nhập từ tiền lãi, đó là một khoản thu cố định thường xuyên và không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.
Trái phiếu là chứng khoán nợ, khi công ty phá sản, giải thể, cổ phần công ty phải trả nợ trái phiếu trước. Đây là một nghĩa vụ bắt buộc. Sau khi trả nợ trái phiếu, cổ phần mới được phân chia cho cổ đông.
5. Điểm tích cực và tiêu cực của việc phát hành trái phiếu.
Phát hành trái phiếu chính phủ gây ra những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực.
Trong quá trình phát hành trái phiếu, cần xem xét những rủi ro tồn tại. Đặc biệt, khi chính phủ phát hành trái phiếu bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD, Euro) thay vì nội tệ, có thể dẫn đến mất giá của đồng nội tệ. Kết quả là mức nợ công tăng lên do chi phí lãi vay cao và ảnh hưởng xấu đến ngân sách nhà nước. Vì vậy, ổn định tiền tệ là ưu tiên hàng đầu đối với ngân hàng trung ương trong việc phát hành trái phiếu.
Bên cạnh đó, việc phát hành trái phiếu chính phủ có thể làm giảm khả năng giải quyết các cuộc khủng hoảng tài chính. Điều này xảy ra vì việc phát hành trái phiếu chính phủ có thể gây ra lạm phát tăng, dẫn đến giảm thu nhập cố định và tăng rủi ro mà quốc gia phải đối mặt. Ngoài ra, khi lãi suất thị trường tăng, nguy cơ vỡ nợ và khủng hoảng kinh tế có thể tăng lên, gây ra sự bất ổn cho đất nước.
Tuy nhiên, việc phát hành trái phiếu chính phủ có vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề của quốc gia. Đặc biệt, ở Việt Nam và trên thị trường quốc tế, phát hành trái phiếu được coi là một phương thức tạo ra thị trường vay nợ đáng tin cậy để đáp ứng nhu cầu vốn vay và mở rộng nguồn cung cấp vốn cho thị trường tín dụng liên ngân hàng.
Trong khi đó, trái phiếu không chỉ hỗ trợ ngân hàng trung ương trong việc quản lý thanh khoản mà còn được coi là một giải pháp đầu tư an toàn cho các nhà đầu tư. Ngoài ra, trái phiếu chính phủ còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển thị trường tài chính, tạo ra một hệ thống thanh toán và một khung pháp lý đầy đủ.
6. Các câu hỏi thường gặp về công trái
1. Mệnh giá của công trái thường là bao nhiêu?
Mệnh giá tối thiểu của phiếu công trái không ghi tên là 50.000 đồng và mệnh giá tối đa là 100.000.000 đồng.
Bộ Tài chính đã quy định mệnh giá của từng loại công trái để phù hợp và thuận lợi cho người mua.
Phiếu công trái chỉ được sử dụng khi tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân mua công trái có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên. Mệnh giá tối đa của phiếu công trái là 10.000.000.000 đồng.
2. Cơ sở bảo đảm giá trị tiền mua công trái và lãi suất công trái là gì?
Theo quy định tại Pháp lệnh phát hành Công trái xây dựng Tổ quốc số 12/1999/PL-UBTVQH10 ngày 27 tháng 4 năm 1999, lãi suất ghi trên Công trái giáo dục được quy định là 8%/năm (bao gồm cả mức trượt giá hàng năm và tỷ lệ lãi suất 1,5%/năm) và lãi suất tính cho 5 năm là 40%. Output: Theo quy định trong Pháp lệnh phát hành Công trái xây dựng Tổ quốc số 12/1999/PL-UBTVQH10 ngày 27 tháng 4 năm 1999, mức lãi suất được áp dụng cho Công trái giáo dục là 8% mỗi năm (bao gồm cả mức trượt giá hàng năm và tỷ lệ lãi suất 1,5% mỗi năm), và lãi suất tính cho 5 năm là 40%.
Nếu mức trượt giá thực tế trong 05 năm kết hợp với lãi suất 5 năm vượt quá 40%, Nhà nước sẽ bồi thường cho người sở hữu công trái.
Nếu mức trượt giá thực tế trong 05 năm cộng với lãi suất 05 năm không vượt quá 40%, người sở hữu công trái vẫn sẽ nhận được lãi suất 40% như đã ghi trên phiếu công trái đã được phát hành.
3. Tôi có nhu cầu thanh toán công phiếu trước kỳ hạn thì có được thanh toán đầy đủ không?
Nếu người sở hữu công trái có nhu cầu thanh toán trước kỳ hạn, họ sẽ được thanh toán đầy đủ tiền gốc và lãi tính trên số tiền ghi trên công trái.
Nếu chưa đủ 12 tháng thì không được hưởng lãi khi mua công trái.
Khi mua công trái từ 12 tháng đến dưới 24 tháng, lãi suất được hưởng là 8%.
Khi mua hàng trả góp từ 24 đến dưới 36 tháng, khách hàng sẽ được hưởng lãi suất là 16%.
Khi mua công trái từ 36 tháng đến dưới 48 tháng, sẽ được hưởng lãi suất là 24%.
Khi mua công trái từ 48 tháng đến dưới 60 tháng, lãi suất được hưởng là 32%.
Bộ Tài chính có hướng dẫn chi tiết các trường hợp đặc biệt được thanh toán công trái trước thời hạn.
4. Tôi có thể mua bán, tặng, cho công phiếu không?
Công trái đem lại quyền sở hữu với các quyền bao gồm: bán, tặng, cho, để lại thừa kế hoặc sử dụng để cầm cố. Ngoài ra, trong trường hợp đặc biệt, có quyền yêu cầu thanh toán trước hạn theo quy định tại Điều 8.
Mặc dù vậy, chủ sở hữu của công trái không được phép sử dụng nó như một phương tiện thay thế tiền trong hoạt động kinh doanh, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác đối với Nhà nước.
Bên trên, Công ty Luật ACC đã hỗ trợ bạn hiểu về khái niệm Công trái và các kiến thức tương ứng. Nếu bạn còn thắc mắc gì về Công trái, xin vui lòng liên hệ với công ty Luật ACC để được tư vấn và hỗ trợ tận tâm nhất. Công ty Luật ACC luôn sát cánh với bạn trong các vấn đề pháp lý!
