Ám ảnh sợ xã hội là gì?
Những người bị ám ảnh sợ xã hội thường có những hành vi cực đoan để tránh tiếp xúc với mọi người xung quanh. Những đặc điểm đáng chú ý của chứng sợ xã hội bao gồm nỗi sợ hãi không nguôi về giao tiếp xã hội hàng ngày và nỗi sợ mất mặt hoặc xấu hổ trong những tình huống có thể xảy ra. Người bị mắc bệnh này khi bị bắt phải giao tiếp, tham gia các hoạt động đòi hỏi sự tương tác giữa những thành viên thì ngay lập tức sẽ bị kích động dẫn đến hoảng loạn. Khi đó, cơ thể sẽ có những phản ứng tương tự như bệnh đột quỵ ở người cao tuổi với hơi thở ngắn, tim đập nhanh, người bệnh cảm thấy không thở được. Mặc dù thanh thiếu niên và người lớn có thể nhận thấy sự sợ hãi của họ là quá mức hoặc vô lý, nhưng trẻ em thì không như vậy. Thông thường, trẻ em hay tránh những hoạt động mang tính chất xã hội hoặc bắt buộc mình phải tham gia nó với nỗi hoảng sợ.
Triệu chứng của ám ảnh sợ xã hội
Để được xem là mắc chứng sợ xã hội, người bệnh cần thể hiện những dấu hiệu như tránh né, sợ hãi và lo lắng không ngừng trước các tình huống phải tiếp xúc với đám đông hoặc làm việc giao tiếp thông thường với người xung quanh, gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày. Nếu bệnh nhân dưới 18 tuổi, những dấu hiệu trên phải xuất hiện liên tục trong ít nhất 6 tháng để chẩn đoán mắc chứng sợ xã hội. Nỗi sợ hãi và sự tránh né không phải là kết quả của việc sử dụng thuốc ảnh hưởng đến tâm lý hoặc các vấn đề về sức khỏe. Và quan trọng, không nên nhầm lẫn chứng sợ xã hội này với các bệnh tâm lý tương tự khác.
Nói về nỗi sợ hoặc tình huống giao tiếp, mỗi người mắc chứng này thường quá nhạy cảm với vẻ ngoài và sự xấu hổ, không tự tin, luôn lo lắng về cách người khác nhìn nhận mình. Họ sợ bị coi thường, coi là ngu ngốc, điên rồ hoặc yếu đuối. Họ cũng có thể sợ khi phải đứng trước đám đông vì lo ngại giọng nói run rẩy hoặc tay mồ hôi. Người bị chứng sợ xã hội trải qua những cảm giác lo âu, kinh hoàng khi phải nói chuyện với người khác vì sợ bị phê phán, không thể giao tiếp trôi chảy. Tóm lại, họ sợ những tình huống có thể khiến người khác nghĩ xấu, chế giễu. Mọi người đều quan tâm đến cách nhìn của người khác, nhưng những người mắc chứng xã hội lại đối mặt với những tình huống đó với một thái độ quá tiêu cực.
Người bệnh mắc phải triệu chứng này thường tránh không ăn, uống hoặc viết ở nơi công cộng, vì họ lo ngại rằng những người xung quanh sẽ nhìn thấy tay run rẩy không ngừng của mình. Hầu hết, họ cũng có những dấu hiệu liên quan đến hoảng loạn như cơ bắp căng cứng, đổ mồ hôi, đau dạ dày, tiêu chảy và bối rối. Trong số đó, đỏ mặt được coi là một đặc điểm quan trọng của chứng sợ xã hội.
Không có sự ám ảnh về việc giao tiếp với người khác được coi là chứng sợ xã hội. Tuy nhiên, nỗi sợ này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Bệnh nhân có thể trải qua cảm xúc lo lắng và sự lảng tránh không bình thường. Điều này có nghĩa là hành vi trốn tránh, sợ hãi, lo lắng đến mức không dám làm gì và cố gắng thu mình vào một góc nhỏ là quá xa tầm bình thường. Ví dụ, một người sợ phải phát biểu trước công chúng không được coi là mắc chứng sợ xã hội nếu nỗi sợ này không ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày và công việc, học tập. Ngoài ra, anh ta cũng không quá lo lắng về tình huống này. Lo lắng về việc mất mặt là điều bình thường trong xã hội, nhưng mức độ của nó thường không đủ để được coi là chứng sợ xã hội. Sự sợ hãi xã hội hoặc sợ đám đông là điều bình thường đặc biệt đối với trẻ em và thanh thiếu niên (ví dụ như một cô gái trưởng thành mới ngại ăn trước mặt một nhóm nam giới, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn thôi, cô bé sẽ không cảm thấy sợ nữa). Do đó, đối với những người dưới 18 tuổi, các biểu hiện phải kéo dài liên tục trong ít nhất 6 tháng để được coi là chứng sợ xã hội thực sự.
Đặc biệt, những dấu hiệu của bệnh cũng được sử dụng để chẩn đoán những nỗi sợ liên quan đến các tình huống xã hội như bắt đầu hoặc duy trì cuộc trò chuyện, tham gia vào nhóm, hẹn hò, nói chuyện với người lãnh đạo, tham dự các buổi tiệc. Các cá nhân mắc chứng ám ảnh sợ xã hội thường đồng thời sợ tham gia hoạt động trước công chúng và các tình huống giao tiếp với người xung quanh.
Bệnh này có khả năng được di truyền từ đời thứ nhất, có thể tự động biến mất sau đó quay trở lại hoặc không. Ví dụ, nếu người bệnh có triệu chứng sợ hẹn hò hoặc kết hôn, họ sẽ dần thích nghi với cuộc sống mới và kiềm chế nỗi sợ của mình. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát sau khi người bạn đời qua đời. Hoặc khi phải làm việc mới và phải nói trước công chúng, người bệnh có thể tạm thời giảm triệu chứng sợ xã hội mà chưa từng trải qua trước một đám đông.
Ám ảnh kinh hoàng về xã hội. (Hình minh họa).
Điều trị ám ảnh sợ xã hội
Phương pháp điều trị rối loạn sợ xã hội bằng hành vi tập trung vào hành vi của người bị bệnh. Ban đầu, người bệnh sẽ tham gia vào những tình huống mà họ thường tránh và qua việc lặp lại những tình huống đó, họ sẽ dần giảm bớt cảm giác lo lắng và học cách vượt qua nỗi sợ của mình. Một trong những phương pháp phổ biến nhất của hành vi tập trung là gây cảm xúc có hệ thống, trong quá trình này, bệnh nhân sẽ từng bước học cách giảm bớt nỗi sợ hãi. Mục tiêu của phương pháp điều trị này là kết hợp nỗi sợ và thư giãn tinh thần lại với nhau.
